Son dönemde uluslararası medyada sıkça konuşulmaya başlanan “hayalet” ya da “sahte” iş ilanları, iş arayanlar için önemli bir tehdit haline gelmiş durumda. BBC, Guardian, CNBC ve Forbes gibi prestijli medya kuruluşlarının dikkat çektiği bu tehlike, yalnızca dolandırıcılar değil, birçok tanınmış şirket tarafından da kullanılıyor. Araştırmalara göre, Amerika'da yayınlanan iş ilanlarının %40’ının sahte olduğu belirtilirken, Türkiye’de de bu tür ilanlara rastlamak mümkün.
Hayalet İş İlanları ve Sahte Mülakatlar Nedir?
Hayalet iş ilanı, aslında var olmayan bir pozisyon için iş ilanı yayınlanması anlamına geliyor. Çoğunlukla iş arayan kişileri tuzağa düşürme amacı taşıyan bu ilanlar, bazı şirketlerin iş piyasasında büyüyor gibi görünme isteğinden kaynaklanıyor. İlan sahipleri, başvuruları topladıktan sonra bazen sahte mülakatlar bile düzenleyebiliyor. Bu sahte mülakatlar, iş arayanları oyalarken aynı zamanda kişisel bilgi toplamak, rakip firmaların işe alım stratejilerini öğrenmek gibi amaçlar güdebiliyor.
Neden Hayalet İş İlanları Veriliyor?
Sahte iş ilanlarının birkaç önemli nedeni var:
- Çalışanlara Gözdağı Verme, şirketler, mevcut çalışanlarına pozisyonlarına yeni birini alma tehdidiyle gözdağı verebilir.
- İmaj Çalışması, itibar kazanmak ve büyüyor gibi görünmek için sahte ilanlar kullanılır.
- Bilgi Toplama, rakiplerin işe alım stratejileri hakkında bilgi edinme amacıyla da bu ilanlar verilebilir.
- İnsan Kaynağı Oluşturma, ilerde açılacak pozisyonlar için CV havuzu oluşturulabilir
- bazı kötü niyetli kişiler ve örgütler, insan ticareti gibi suçlar için sahte iş ilanlarını kullanıyor.
Sahte İlanları Nasıl Anlayabiliriz?
Bu tür ilanları fark etmek için dikkat edilmesi gereken birkaç nokta bulunuyor:
- Güncel Tarih, ilan tarihi yoksa veya çok eskiyse şüphelenin.
- Detaylı Bilgi Eksikliği, şirket bilgileri eksikse veya ilan genel ifadelerle doluysa dikkatli olun.
- WhatsApp Üzerinden Mülakat Teklifi, ciddi bir uyarı işareti olabilir.
- Ön Ödeme veya ücret Talebi, işe alım için ücret isteniyorsa dolandırıcılık riski yüksektir.
Sahte İlanların Ekonomiye Etkisi
ABD merkezli istihbarat şirketi Revelio Labs’e göre, sahte iş ilanları işgücü piyasasının analizini zorlaştırıyor. Revelio Labs, sahte ilanların iş raporlarını bulanıklaştırdığını ve FED gibi ekonomi yönetim organlarının doğru karar almasını engellediğini belirtiyor. Şirketin baş ekonomisti Lisa Simon, sahte ilanların işe alım sürecini zorlaştırdığını ve piyasa verilerini yanıltıcı hale getirdiğini vurguluyor. Sahte iş ilanları iş arayanların umutlarını, zamanlarını ve sağlıklarını tehlikeye atıyor. Dolandırıcılar, başvuru sahiplerinin kimlik bilgileri, banka hesap bilgileri ve sosyal medya hesapları gibi önemli bilgilerini ele geçirmeyi hedefliyor. İş arayan kişilerin, sahte iş ilanlarına karşı son derece dikkatli olmaları ve güvenilir iş bulma platformlarını tercih etmeleri büyük önem taşıyor.
