Dijital dünyanın çocuklar için taşıdığı riskler giderek artarken, uzmanlar çarpıcı bir gerçeğe dikkat çekiyor. Araştırmacı yazar Orhan Toker, Kocaeli'de düzenlenen bir panelde, online içeriklerin büyük bölümünün doğrudan çocukları hedef aldığını ve dijital platform gelirlerinin yaklaşık yüzde 80'inin bu yolla elde edildiğini vurguladı. Bu durum, ebeveynlerin çocuklarının internette ne tür içeriklerle karşılaştığı konusunda çok daha dikkatli ve bilinçli olmaları gerektiğinin altını çiziyor; dijital okuryazarlık büyük önem taşıyor.
Dijital Çağda Çocukların Karşılaştığı Tehlikeler
Teknolojinin hızla geliştiği günümüzde çocuklar, dijital ortamda pek çok riskle yüz yüze kalıyor. Araştırmacı, yazar ve bilişimci Orhan Toker, özellikle 3 yaşından itibaren çocukların şiddet, zorbalık ve korku temalı içeriklere maruz kalabildiğini belirtti. Ekranda karşılaşılan şiddet öğelerinin okul ortamında zorbalığa, oyunlardaki rekabetçi ve hayatta kalma temalarının ise çocukların ruhsal sağlığını olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekti. Bu karmaşık dijital ortamda sağlıklı düşünebilen bireyler yetiştirmenin zorlukları vurgulandı.
Ekran Süresi ve İçerik Seçiminin Önemi
Ebeveynlerin çocuklarının ekran başında geçirdiği süre kadar, izledikleri içeriklerin kalitesine de özen göstermesi gerekiyor. Toker, ailelerin çocuklarının yanında izledikleri dizi ve filmlere dikkat etmeleri gerektiğini, gerekirse bu tür içerikleri çocuklar uyuduktan sonra izlemelerini önerdi. Bilinçli içerik seçiminin ve kontrollü ekran süresinin, çocukların duygusal ve zihinsel gelişimi üzerinde doğrudan etkili olduğu ifade edildi. Kaygı çağında yaşadığımızı belirten Toker, seçici olmanın önemini vurguladı.
Çocukları Hedef Alan İçerik Ekonomisi
Dijital platformlardaki gelir modelinin önemli bir kısmının çocuklar üzerine kurulu olduğu gerçeği endişe verici boyutlarda. Orhan Toker, "Bugün içeriklerin büyük kısmı çocukları hedef alıyor. Gelirlerin yüzde 80'i çocuklar üzerinden kazanılıyor" sözleriyle bu duruma dikkat çekti. İçerik üreticilerinin ve platformların, daha fazla izlenme ve etkileşim almak adına çocukların ilgisini çekecek, ancak pedagojik açıdan sakıncalı olabilecek yöntemlere başvurabildiği belirtildi. Bu nedenle ailelerin filtreleme ve denetleme mekanizmalarını aktif kullanması gerekiyor.
YouTube ve Oyun Videolarındaki Gizli Tehlikeler
Çocuklar arasında popüler olan YouTube ve benzeri platformlardaki oyun videoları da önemli riskler barındırıyor. Toker, bu videolardaki içeriklerin çoğunun gerçek dışı olduğunu ve içerik üreticilerinin sırf izlenme sayılarını artırmak amacıyla abartılı, hatta sahte senaryolar kurgulayabildiğini ifade etti. Çocukların bu tür manipülatif içeriklerden etkilenerek gerçeklik algılarının zarar görebileceği konusunda uyarıda bulunuldu. Ebeveynlerin bu tür içerikleri çocuklarıyla birlikte izleyerek eleştirel bir bakış açısı kazandırması tavsiye edildi.
Bilinçli Ebeveynliğin Rolü ve Önemi
Dijital risklere karşı çocukları korumanın en etkili yolu, bilinçli ve ilgili ebeveynlikten geçiyor. Ailelerin çocuklarının dijital dünyada ne yaptığını takip etmesi, onlarla açık iletişim kurması ve net sınırlar belirlemesi büyük önem taşıyor. Şiddet içeren veya yaşlarına uygun olmayan içeriklerden uzak duran, teknoloji kullanımını sınırlayan ve alternatif aktivitelere yönlendiren ailelerin çocuklarının daha dengeli ve şefkatli bireyler olarak yetiştiği gözlemleniyor. Teknolojiyi yasaklamak yerine, bilinçli kullanmayı öğretmek hedeflenmeli.
Ailelere Yönelik Çözüm Önerileri ve Destek
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nin Gebze'de düzenlediği "Teknoloji ile Bilinçli Ebeveynlik" paneli gibi etkinlikler, ailelerin bu konudaki farkındalığını artırmada önemli bir rol oynuyor. Uzmanlar, ailelere çocuklarının dijital ayak izlerini takip etmelerini, güvenlik ayarlarını kişiselleştirmelerini ve dijital vatandaşlık konusunda çocuklarını eğitmelerini öneriyor. Panelin sonunda ailelerden gelen soruları yanıtlayan Toker, dijital dünyada çocuk güvenliği için en güçlü kalkanın bilgili ve ilgili anne-babalar olduğunu bir kez daha hatırlattı.
