Kansızlık, tıbbi adıyla anemi, vücuttaki kırmızı kan hücrelerinin (RBC) normalden az olması veya hemoglobin seviyesinin düşük olması durumudur. Kırmızı kan hücreleri oksijeni akciğerlerden dokulara taşır ve karbondioksiti geri taşımak için kullanılır. Hemoglobin ise kırmızı kan hücrelerinde bulunan ve oksijen taşıma işlevi gören bir proteindir. Kansızlık, birçok farklı faktöre bağlı olarak ortaya çıkabilir:
Demir Eksikliği: En sık görülen kansızlık türüdür ve genellikle yetersiz demir alımı, demir emiliminin bozulması veya kronik kan kaybı sonucunda ortaya çıkar.
Vitamin Eksiklikleri: Özellikle B12 vitamini ve folat eksikliği anemiye sebep olabilir.
Kronik Hastalıklar: Kronik böbrek hastalığı, kanser, lupus ve diğer kronik enflamatuar hastalıklar kırmızı kan hücresi üretimini etkileyebilir.
Kemik İliği ve Kök Hücre Sorunları: Kemik iliği hastalıkları veya kemoterapi gibi tedaviler kök hücreleri etkileyerek anemiye yol açabilir.
Hemolitik Anemi: Kırmızı kan hücrelerinin normalden daha hızlı yıkılması sonucu oluşan bir anemi türüdür.
Genetik Faktörler: Orak hücre anemisi ve talasemi gibi genetik koşullar da kansızlığa sebep olabilir.
Kansızlığa Neler Sebep Olur?
Beslenme Eksiklikleri sebep olabilir . Yetersiz beslenme, demir, B12 vitamini ve folat gibi önemli besin maddelerinin alımını sınırlayarak kansızlığa yol açabilir.
Kan Kaybı sebep olabilir. Ağır adet kanamaları, ülser, hemoroid, mide veya bağırsakta kanayan yaralar gibi durumlar nedeniyle oluşan kan kaybı.
Hastalıklar neden olabilir . Özellikle bağırsaklarda malabsorpsiyon (emilim bozukluğu) yapan hastalıklar veya mide bypass ameliyatı gibi cerrahi işlemler.
Yaşam Tarzı Faktörleri kesinlikle etkilidir . Alkolizm gibi bazı yaşam tarzı faktörleri de B vitaminlerinin emilimini engelleyerek anemiye yol açabilir.
Kansızlık En Çok Kimlerde Görülür?
Kansızlık, çeşitli yaş ve cinsiyet grupları arasında farklılık göstermekle birlikte, özellikle bazı gruplarda daha sık görülür:
Kadınlar: Menstruasyon ve hamilelik nedeniyle artan demir ihtiyacı sebebiyle kadınlarda daha yaygındır.
Çocuklar ve Ergenler: Büyüme ve gelişme dönemlerindeki artan besin gereksinimleri nedeniyle çocukluk ve ergenlik dönemlerinde yaygın olabilir.
Yaşlılar: Beslenme eksiklikleri, kronik hastalıklar ve ilaç kullanımının yaygın olması nedeniyle yaşlı popülasyonda daha sık rastlanır.
Vejetaryenler ve Veganlar: Bitkisel beslenen bireylerde özellikle B12 vitamini ve demir eksikliği daha sık görülebilir.
Kansızlık Hastalığı Nasıl Geçer?
Kansızlık tedavisi, altta yatan nedenlere bağlı olarak değişir. Tedavi yöntemleri şunları içerebilir:
Demir Takviyeleri: Demir eksikliği anemisi için demir takviyeleri genellikle reçete edilir.
Vitamin Takviyeleri: B12 veya folik asit eksikliği varsa, bu vitaminlerin oral veya enjeksiyon yoluyla takviyesi yapılabilir.
İlaçlar: Eritropoietin stimüle edici ajanlar gibi ilaçlar, bazı kronik hastalıkların neden olduğu anemi türlerinde kullanılabilir.
Kan Nakli: Şiddetli anemi durumlarında kan transfüzyonları gerekebilir.
Cerrahi: Eğer aneminin nedeni iç kanamaysa, kanamayı durdurmak için cerrahi müdahale gerekebilir.
Ne Eksikliği Kansızlık Yapar?
Kansızlık genellikle aşağıdaki besin maddelerinin eksikliğinden kaynaklanır:
Demir: Vücudun hemoglobin üretmek için ihtiyaç duyduğu bir mineraldir.
Vitamin B12: Kırmızı kan hücrelerinin üretimi ve sinir sistemi fonksiyonları için gerekli olan bir vitamindir.
Folat (Folik Asit): DNA sentezi ve yeni hücrelerin oluşumu için gereklidir ve kırmızı kan hücrelerinin olgunlaşmasında önemli bir rol oynar.
Aneminin spesifik nedeni belirlendiğinde, uygun diyet düzenlemeleri ve takviyelerle eksiklikler giderilebilir ve anemi tedavi edilebilir. Ancak, anemiye yol açabilecek altta yatan diğer tıbbi durumların tedavisi için de tıbbi bir değerlendirme ve takip şarttır. Her zaman en doğru teşhis ve tedavi için bir sağlık profesyoneline danışılmalıdır.
