Cilt kanseri (melanoma), derinin pigment üreten hücreleri olan melanositlerde başlayan bir tür kanserdir. Bu hücreler, cildimize rengini veren melanin pigmentini üretirler. Cilt kanseri, ciltte meydana gelen hücresel değişikliklerin kontrolsüz büyümesiyle oluşur. Melanoma, diğer cilt kanseri türlerine göre daha agresif olup, hızlı bir şekilde yayılabilir. Ancak erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilme olasılığı oldukça yüksektir.
Cilt kanseri, üç ana türde görülür: bazal hücreli karsinom, skuamöz hücreli karsinom ve melanoma. Melanoma, diğer cilt kanseri türlerine göre daha nadir görülür, ancak daha ciddi ve ölümcül olabilir.
CİLT KANSERİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
Cilt kanseri belirtileri, ciltte meydana gelen değişikliklerle kendini gösterir. Bu değişiklikler genellikle görünür ve elle hissedilebilir nitelikte olur. İşte en yaygın belirtiler:
- Yeni bir ben veya var olan bir benin şekil, renk veya büyüklüğünde değişiklik
- Ciltte kahverengi, siyah veya mavi lekeler
- Kanayan veya kabuklanan yaralar
- Kaşıntı, yanma hissi veya hassasiyet
- Düzensiz sınırlara sahip lezyonlar
- Ciltte iyileşmeyen yaralar veya kabuklanma
- Açık kahverengi, beyaz veya şeffaf cilt lezyonları
Belirtiler genellikle gözle görülebilir ve zamanla değişiklik gösterir. Bu nedenle, ciltteki yeni veya değişen lekeler mutlaka bir doktor tarafından değerlendirilmelidir.
CİLT KANSERİ NEDENLERİ NELERDİR?
Cilt kanserinin en önemli nedeni ultraviyole (UV) ışınlarıdır. Güneş ışınları, cilt hücrelerinde DNA hasarına neden olabilir ve bu da kontrolsüz hücre büyümesine yol açabilir. Bunun yanı sıra, solaryum gibi yapay UV kaynaklarına maruz kalmak da cilt kanseri riskini artırır. Ancak UV ışınları dışında da cilt kanserine yol açan bazı faktörler bulunur:
- Açık ten rengine sahip olmak: Melanin pigmenti, cildi UV ışınlarına karşı koruyan bir pigmenttir. Açık tenli kişilerde melanin miktarı daha az olduğu için bu kişiler daha yüksek risk altındadır.
- Ailede cilt kanseri öyküsü: Aile bireylerinde cilt kanseri olan kişilerin, genetik olarak bu hastalığa yatkınlıkları daha fazladır.
- Çok sayıda ben: Vücutta çok sayıda ve özellikle düzensiz şekilli benlerin bulunması, melanoma riskini artırabilir.
- Bağışıklık sisteminin zayıf olması: HIV/AIDS gibi bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar veya organ nakli sonrası kullanılan ilaçlar, cilt kanseri riskini artırabilir.
- Radyasyona maruz kalma: Tedavi amaçlı radyoterapi gören kişilerde cilt kanseri riski artabilir.
CİLT KANSERİ NASIL ANLAŞILIR?
Cilt kanseri teşhisi, öncelikle ciltteki şüpheli lezyonların doktor tarafından incelenmesiyle başlar. Melanomaya işaret eden bulgular genellikle ben veya lezyonların düzensiz şekil, renk veya boyutlarında kendini gösterir. Dermatoskopi adı verilen özel bir cihazla, cildin yüzeyindeki lekeler daha yakından incelenir. Ancak kesin tanı koymak için aşağıdaki adımlar izlenebilir:
- Biyopsi: Ciltte şüpheli görünen bir lezyon biyopsi ile alınır ve laboratuvar ortamında incelenir. Bu işlem, cilt kanserinin türünü ve yayılma derecesini belirlemek için gereklidir.
- Lenf nodu biyopsisi: Eğer melanoma teşhisi konulursa, kanserin yayılıp yayılmadığını anlamak için yakınlardaki lenf nodları da biyopsi ile incelenebilir.
- Tam vücut muayenesi: Özellikle melanoma riski yüksek olan kişilerde, doktorlar tam vücut muayenesi yaparak diğer bölgelerde de benzer değişiklikler olup olmadığını kontrol ederler.
Erken teşhis, cilt kanseri tedavisinde çok önemlidir. Bu yüzden düzenli olarak kendi cildinizi kontrol etmek ve herhangi bir değişiklik fark ettiğinizde doktora başvurmak büyük önem taşır.
CİLT KANSERİ TEDAVİSİ
Cilt kanseri tedavisinde izlenen yol, kanserin türüne, yayılma derecesine ve hastanın genel sağlık durumuna göre değişir. Melanoma gibi daha agresif kanserlerde erken teşhis ve tedavi hayati önem taşır. İşte başlıca tedavi yöntemleri:
- Cerrahi müdahale: Erken evredeki melanomalar genellikle cerrahi olarak çıkarılır. Şüpheli lezyonun etrafındaki sağlıklı doku ile birlikte alınması, kanserin yayılma riskini azaltır.
- Mohs cerrahisi: Özellikle yüz gibi hassas bölgelerde yapılan bu cerrahi yöntemde, kanserli doku katman katman çıkarılarak incelenir. Bu yöntem, sağlıklı dokunun korunmasını sağlar.
- İmmünoterapi: Vücudun bağışıklık sistemini güçlendirerek, kanserli hücrelerle savaşmasına yardımcı olan bu tedavi yöntemi, ileri evre melanomada kullanılabilir.
- Kemoterapi: İlerlemiş cilt kanserlerinde, kanserli hücrelerin büyümesini durdurmak veya yavaşlatmak amacıyla kemoterapi ilaçları kullanılabilir.
- Radyoterapi: Radyasyon ışınları kullanılarak kanserli hücrelerin yok edilmesi sağlanır. Özellikle ameliyatla çıkarılamayan melanomalar için tercih edilir.
- Hedefe yönelik tedaviler: İleri evre melanomada, spesifik genetik mutasyonları hedefleyen ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, kanser hücrelerini yok ederek tedavi sürecine katkıda bulunur.
Cilt kanseri tedavisi sürecinde erken teşhis, tedavi başarısını büyük ölçüde etkiler. Düzenli kontroller ve cildinizi koruyacak önlemler almak, bu hastalığın önlenmesinde büyük rol oynar.
SIK SORULAN 20 SORU VE CEVABI
| Soru | Cevap |
|---|---|
| Cilt kanseri nedir? | Derideki hücrelerin kontrolsüz şekilde büyümesiyle oluşan bir kanser türüdür. |
| Melanoma nedir? | Cilt kanserinin daha agresif ve hızlı yayılan bir türüdür. |
| Cilt kanseri nasıl anlaşılır? | Ciltteki değişiklikler, yeni benler veya var olan benlerdeki değişikliklerle kendini gösterir. |
| Kimler risk altında? | Açık tenliler, çok sayıda beni olanlar ve UV ışınlarına fazla maruz kalanlar risk altındadır. |
| Cilt kanseri belirtileri nelerdir? | Düzensiz sınırlara sahip benler, kaşıntı, kanama ve renk değişiklikleri en yaygın belirtilerdir. |
| Cilt kanseri tedavi edilebilir mi? | Erken teşhis ile yüksek oranda tedavi edilebilir. |
| Güneş kremi cilt kanserini önler mi? | Güneş kremi kullanmak cilt kanseri riskini önemli ölçüde azaltır. |
| Melanom en çok nerede görülür? | Genellikle güneşe maruz kalan bölgelerde, ancak her yerde ortaya çıkabilir. |
| Beni olan herkes cilt kanseri olur mu? | Hayır, ancak risk faktörü artar. Düzenli kontroller yapılmalıdır. |
| Biyopsi neden yapılır? | Ciltteki şüpheli lezyonların kanser olup olmadığını kesinleştirmek için yapılır. |
| Cilt kanseri öldürücü müdür? | Melanoma erken teşhis edilmezse ölümcül olabilir, ancak diğer cilt kanser türleri genellikle daha az tehlikelidir. |
| Radyoterapi cilt kanserinde kullanılır mı? | Evet, özellikle ameliyat edilemeyen vakalarda kullanılabilir. |
| Cilt kanseri nasıl önlenir? | Güneşten korunarak, düzenli cilt kontrolleri yaparak önlenebilir. |
| Güneş ışınları cilt kanserine nasıl yol açar? | UV ışınları, cilt hücrelerinin DNA'sına zarar vererek kansere yol açabilir. |
| Cilt kanseri genetik midir? | Aile öyküsü risk faktörüdür, ancak genetik yatkınlık dışında da oluşabilir. |
| En sık görülen cilt kanseri türü hangisidir? | Bazal hücreli karsinom en sık görülen cilt kanseri türüdür. |
| Solaryum cilt kanseri yapar mı? | Evet, yapay UV ışınları da cilt kanseri riskini artırır. |
| Bağışıklık sistemi zayıf olanlar risk altında mı? | Evet, bağışıklık sistemi zayıf olan bireylerde cilt kanseri riski daha yüksektir. |
| Cilt kanseri her yaşta görülür mü? | Evet, her yaşta ortaya çıkabilir, ancak yaşlılarda daha yaygındır. |
| Çocuklarda cilt kanseri görülür mü? | Nadir olmakla birlikte çocuklarda da cilt kanseri görülebilir. |
