Türkiye'nin tarım sektörü, ekonomik yapısının temel taşlarından biridir. Ancak, üretici ile tüketici arasındaki fiyat farklılıkları, sektörün karşılaştığı en büyük sorunlardan biri haline gelmiştir. Bu analizde, Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar'ın açıklamaları doğrultusunda, Şubat 2024 tarihindeki fiyat değişiklikleri, nedenleri ve olası çözüm yolları...
Üretici ile Market Arasında Dağlar Kadar Fark Var!
Şubat 2024'te yapılan bir değerlendirme, tarım ürünlerinde üretici ile market arasında önemli fiyat farklılıklarının olduğunu göstermiştir. Örneğin, üretici fiyatı 2,5 TL olan limon, marketlerde 18,36 TL'ye; 3,5 TL olan portakal 23,53 TL'ye satılmıştır. Bu durum, kuru incir ve kabak gibi diğer ürünler için de benzer şekilde gözlemlenmiştir.
Fiyat Artışlarının Nedenleri
- Arz ve Talep Dinamikleri: Mevsimsel etkiler, hava koşulları ve üretimdeki değişiklikler, arz-talep dengesini etkileyerek fiyatları doğrudan etkilemektedir.
- Maliyet Artışları: Girdi maliyetlerindeki (mazot, gübre, ilaç vb.) artış, üretim maliyetlerini yükselterek fiyatlar üzerinde baskı oluşturmaktadır.
- Lojistik ve Dağıtım Sorunları: Ürünlerin üretim yerlerinden tüketim alanlarına taşınması sırasında yaşanan lojistik sorunlar, fiyat artışlarında önemli bir rol oynamaktadır.
- yüksek Kar Marjları: Marketlerin ve aracıların uyguladığı yüksek kar marjları ürün fiyatlarının artmasına neden olmaktadır.
Fiyat Artışının Etkileri
Fiyat artışları, hem üreticiler hem de tüketiciler üzerinde önemli etkiler bırakmaktadır. Üreticiler, maliyetlerini karşılayamama ve zarar etme riski ile karşı karşıya kalırken; tüketiciler yüksek fiyatlar nedeniyle alım gücünde düşüş yaşamaktadır. Bu durum, tarım ürünlerinin tüketimini ve üretimini olumsuz yönde etkileyebilir.
Tarım Ürünlerinin Ucuzlaması için Öneriler
- Arz Fazlası Ürünlerin Devlet Tarafından Alınması: Arz fazlası ürünlerin devlet tarafından satın alınarak piyasa dengesinin korunması önerilmektedir.
- Kredi Desteklerinin Artırılması: Üreticilere sağlanan kredi desteklerinin artırılması, özellikle zarar eden üreticiler için önemlidir.
- Maliyetleri Düşürecek Politikalar: Üretim maliyetlerini düşürecek, mazot ve gübre gibi girdilerde devlet desteklerinin artırılması gerekmektedir.
- Lojistik ve Dağıtım Ağlarının İyileştirilmesi: Ürünlerin daha etkin ve maliyet düşürücü şekilde taşınması için lojistik ve dağıtım ağlarının iyileştirilmesi önem taşımaktadır.
Türkiye'deki tarım sektörü, üretici ile tüketici arasındaki fiyat farklılıklarını azaltarak, hem üreticilerin hem de tüketicilerin yararına olacak şekilde dengelenmelidir. Bu dengenin sağlanması, tarım sektörünün sürdürülebilirliği ve ekonomik bağımsızlığı açısından kritik öneme sahiptir.
