Son dönemde hava durumu ile ilgili gelişmelerde sıkça adı geçen "polar vortex" (kutup girdabı), özellikle kış aylarında yoğun ilgi görüyor. Bu güçlü atmosferik olayın ne olduğu ve Türkiye’yi nasıl etkileyebileceği merak konusu. Polar vorteksin özellikleri ve Türkiye üzerindeki olası etkilerini sizin için derledik.
Polar vortex ya da kutup girdabı, kutup bölgelerinde oluşan devasa soğuk hava kütlelerinin stratosferde hapsolduğu bir düşük basınç sistemidir. Kış aylarında yoğun olarak hissedilen bu doğa olayı, Türkiye gibi ülkelerde kış mevsiminde soğuk hava dalgalarına yol açabilir.
Polar Vortex Nedir? Kutup Girdabı Nasıl Oluşur?
Polar vortex, kutup bölgelerinde geniş bir alana yayılan düşük basınçlı bir hava sistemidir. Hem kuzey hem de güney kutuplarında bulunan bu büyük hava döngüsü, devasa soğuk hava kütlelerini üst atmosferde, yani stratosferde tutar. Bu sistem, bazen troposferle etkileşime girerek yeryüzündeki hava koşullarını etkileyebilir.
Polar Vortex Şiddetli Kışlara Neden Olabilir!
Polar vortex, Kuzey Yarımküre’de kış aylarında belirginleşir. Zayıfladığı durumlarda ise soğuk hava kütleleri kutuplardan güney bölgelere doğru yayılabilir. Bu olay, ABD ve Avrupa gibi bölgelerde şiddetli kış koşullarının yaşanmasına neden olur.
Polar Vortex ve Görülebilecek Ülkeler
| Ülke | Polar Vortex Etkisi | Açıklama |
|---|---|---|
| Amerika Birleşik Devletleri (ABD) | Şiddetli soğuk hava dalgaları, kar fırtınaları | Polar vorteks, ABD'nin kuzey bölgelerini etkileyerek soğuk hava dalgalarının güneye inmesine neden olabilir. |
| Kanada | Soğuk hava, kar yağışı ve buzlanma | Kanada, kutup bölgesine yakınlığı nedeniyle polar vorteksin etkisini sıklıkla hisseder. |
| Rusya | Sibirya'da ekstrem soğuklar | Polar vorteks, Rusya'nın kuzey bölgelerinde özellikle kış aylarında etkili olur, Sibirya'da aşırı soğuklar yaşanır. |
| Avrupa | Soğuk hava, kar yağışı, şiddetli kış koşulları | Kuzey Avrupa, polar vorteks nedeniyle sert kışlar yaşar, özellikle İskandinavya ülkeleri etkilenir. |
| İskandinavya (Norveç, İsveç, Finlandiya) | Aşırı soğuklar ve kar fırtınaları | Bu ülkeler, kutup bölgesine yakın konumları nedeniyle polar vorteksin şiddetli etkilerini görür. |
| Çin | Kış aylarında soğuk dalgalar | Çin'in kuzey bölgeleri, polar vorteksin etkisiyle soğuk hava ve kış koşullarından olumsuz etkilenebilir. |
| Japonya | Soğuk hava ve kar yağışı | Japonya'nın kuzey kıyıları, polar vorteksin etkisiyle ağır kış koşulları yaşayabilir. |
| Polonya, Almanya, Fransa | Kısmi etkiler: soğuk hava ve kar yağışı | Polar vorteks, Batı Avrupa'da da etkili olabilir, özellikle kış aylarında soğuk hava dalgaları yaşanır. |
Kutup Girdabının Türkiye Üzerinde Etkisi Var mı?
Polar vorteksin zayıflamasıyla birlikte soğuk hava kütleleri güney yönlü hareket ederken, Türkiye de bu dalgadan etkilenebilir. Ancak bu etki genellikle orta derecede olur ve kutup bölgelerine daha yakın bölgelerde görülen aşırı soğuk hava dalgaları kadar sert geçmez.
Küresel İklim Üzerinde Etkisi
Küresel hava akımlarını düzenleyen polar vorteks, soğuk hava dalgalarının güneydeki bölgelere inmesine yol açarak dünya genelinde kış mevsiminin şiddetini artırabilir. Türkiye gibi Akdeniz iklimine sahip ülkelerde, polar vorteksin etkisi sert kış günleriyle sınırlıdır.
